Türkiye'de Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Okumak

🙋 Bloğun En Çok Okunan Yazısı 

Güncellenmiştir 12.10.2017 | Son Güncelleme 18.04.2018

Özellikle üniversiteye hazırlık sınavlarının yaklaştığı dönemlerde bu bölümü okumayı düşünen öğrenci arkadaşlarımızdan bölüm hakkında pek çok soru geliyor. Tahmin edebileceğiniz gibi sorular bölümü bitirdikten sonrası hakkında ve bölümü tanımaya yönelik. Bende İstanbul Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri öğrencisi olarak bu arkadaşlara bir fikir olabilmesi umuduyla bildiklerimi ve kendi kişisel görüşümü bu yazıyla aktarmayı uygun gördüm. Çünkü bende bir dönem kafası karışık bir lise son sınıf öğrencisiydim.

Bölümün tanımını ya da amacını İnternet'ten bulmanız kolay. Bölümü tercih etmeden evvel yüzlerce sayfaya girip çıkmışımdır. Google’a neler arattım neler… Oralarda okuyacağınız, bulacağınız bilgilerden daha farklı şeylerden bahsetmek istiyorum. Öncelikle bölüm 4 yıl. Yakın zamanda İngilizce hazırlık sınıfı açıldı. 2014 ve sonrası eğitim alan öğrenciler öncelikle 1 yıl hazırlık eğitimi alıyor. Hazırlık ile beraber 5 yıl eğitim var. 4 yıllık süreçte fizik ve matematik ile onlar kadar olmasa da bilgisayar dersleri ile baya içli dışlı olacaksınız. Astronomi alan dersleri yıl ilerledikçe çoğalıyor. İÜ Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü’nün (Diğer Üniversitedeki astronomi bölümleri ile benzerlik gösterir.) yıllara göre ders programı aşağıdaki gibidir:

Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Ders Planı
http://fen.istanbul.edu.tr/ogrenciisleri/?page_id=6684
Zorunlu derslerle beraber ilgi ve yeteneğiniz doğrultusunda seçmeli dersler vardır. Zorunlu derslerin yanında size verilen minimum ve maksimum kredi aralığında farklı dersler alabiliyorsunuz. Eğer ileride akademik olarak devam etmeyi planlıyorsanız seçmeli dersleri de seçerken bunu göz önünde bulundurun. Çalışmayı düşündüğünüz alanlarla ilgili dersleri mutlaka alın.

İÜ Gözlemevi ve Yangın Kulesi (Sağ arka tarafta) /Halil Bağış

Sizi Neler Bekliyor? 

Yazının ilerleyen kısımlarında da bolca bahsedeceğim ‘ilgi’ye sahipseniz sizi güzel şeyler bekliyor diyebilirim. 4 yıl boyunca neler yaşayacağınız tamamen bu bölüme ilginizin olup olmaması ile alakalı. Ama genel manasıyla yukarıda da bahsettiğim gibi Fizik ve Matematik dersleri ile meşgul olacaksınız. Çoğumuz fizik ve matematiği zor buluruz ama astronomi gibi diğer tüm temel bilimlerin doğasını kavramak doğrudan matematik ve fizik tecrübemize dayanıyor. İÜ Astronomi için konuşmak gerekirse Türkiye'nin ilk Astronomi bölümü ve ilk gözlemevini de barındırır. Bölümün resmi sitesini kurcalarsanız biraz daha kafanızda bir şeyler şekillenecektir bu anlamda: http://fen.istanbul.edu.tr/astronomi/?page_id=6395

Bölümün fiziki yapısını merak edenler olabilir. Özellikle şehir dışından gelmeyi planlayan arkadalar nasıl bir ortamda eğitim göreceklerine dair resmi sayfalarda pek doyurucu fotoğraf yok. Bu sebeple AAK’nın bölümde yaptığı etkinliklerde çektiği fotoğraflar size yardımcı olabilir. Böylece bölümün 1991 ‘de kurulmuş olan Amatör Astronomlar Kulübü hakkında da bilgi edinmiş olacaksınız. Facebook sayfasındaki yüzlerce fotoğraf için: https://www.facebook.com/amatorastronomlarkulubu?fref=ts

👀Eğer astronomiye meraklı iseniz yeni açılan Stellar Lab Bilim Kulübü'ne bekliyoruz. Detaylar ve başvuru için buraya ya da aşağıdaki fotoğrafa tıklayın. 

Bölümü bitirdim, ya sonrası?

Sizi bekleyen pek çok kurum var, işiniz hazır demeyi çok isterdim. Türkiye için konuşuyorsak bu cümleler için çok erken. Ülkemizde maalesef bölüme gerekli değer ve ilgi gösterilmiyor. Özellikle bir yeri, bir kesimi suçlamak doğru değil bu eksiklik için. Bu geri kalmışlıkta herkese pay biçilmesi gerek ve öğrencilerin, akademisyenlerin ve de elbette ülke politikalarının gökbilimi desteklemesi gerekiyor. Herkese düşen bir şeyler var. Benim bu üzücü ifadelerime herkes katılır ve muhtemelen araştırma yapmışsanız ekşi sözlükte bile rastlamanız mümkün bu can sıkıcı cümlelere. Bende herkes gibi sizlere bunları söylüyorum. Fakat kocaman bir ‘ama’ demek istiyorum farklı olarak. Ama ben astronomi camiasında gerçekten ilgi ve alakalı olan insanlardan henüz tabiri uygunsa açıkta kalanı, başarısız olanını görmedim. Size biraz bu işi severek yapan insanlardan bahsetmek istiyorum. Aslında bana göre de tercih listenize yazma gerekçeniz bu olmalı. Demek istediğim şey şu, sizin için Astronomi nedir? Bir hobi mi? Yoksa bir tutku mu? Eğer hobi ise bölümü okurken teleskoptan daha çok fizik ve matematik ile uğraştığınız dönemler olacak ve sıkılacaksınız muhtemelen. Bu bölüme gelirken yanınıza almanız gereken iki şey olduğuna inanıyorum; fizik + matematik ilgisi ve astronomi aşkı. İlgi tabi bir alt yapı ve bilgi içermeli. Sizden ileri derece de matematik ve fizik beklenmiyor fakat ne kadar bilirseniz o kadar olaya geniş bakarsınız. Düzenlediğimiz ve katıldığımız etkinlikler de, seminerlerde hayranlıkla izlediğimiz astronomlarda bunu gözlemledim. Ben hayatımla ilgili çok önemli olan bu üniversite tercihleri öncesinde odamın her köşesi uzay temalı posterlerle doluyken, resmen çocukluğumu astronomi ile geçirmişken şunu sormadan edemedim: ‘’ Astronomi benim için şu ana kadar bir hobi ve geçici bir merak mıydı yoksa yaşama gayem mi?’’ Neyse ki ’ yoksa dan sonraki kısım ağır bastı…

Ailelerimiz haklı bir kaygı ile bizleri daha ‘makul’ bölümlere yönlendirecektir. Hatta çevremizden de hoş olmayan tepkiler alacaksanız eğer bölümü okumaya karar verdiyseniz. Biraz daha açık konuşmak gerekirse bizzat bölümü okuyan üst dönem bölüm öğrencileri sizlere neden bu bölümü okuduğunuzu sorabilir ve şevkinizi kırabilir. Hayatım boyunca bu insanlara sabırla bu bölümü okumanın benim yaşama amacım olduğunu anlatmaya çalıştım. Ailelerde, üst dönemdekiler de, kısaca hemen herkes kısmen haklı gerekçelerle bunları dile getirecektir. Ama dedim ya işinizi severek, tutkuyla yaparsanız işler çok değişiyor. Aynı bölümde olup, bir an önce bitse de gitsek havasında olan ve bölümü büyük bit haz ile okuyan insanlar yan yana. Elbette tutkulu insanlar azınlıktadır ve bu her yerde böyledir. Size meslek ve güzel bir gelecek garantisi veremem ama eğer gerçekten bir bilim insanı olmak istiyorsanız, tutkulu iseniz ben bu vasıfları taşıyan ve başarılı olmayan biriyle tanışmadım. Bu yazıyla biraz daha ilgi olup olmama ölçütüne dikkat çekmek istedim. Unutulan ama en çok önemli olduğuna inandığım ölçü bu. Ülkemizde pek çok bilim merkezleri açılıyor, birçok gökyüzü gözlem şenlikleri yapılıyor. Artan ve göz ardı edilemeyecek bir ilgi patlaması olduğunu söyleyebilirim. Her yıl saysız etkinlik yapılıyor. Bu etkinliklere baktığınız zaman yine arkasında ilgili olan insanları göreceksiniz. Asla bunlardan geri durmayın. Bu tarz ders dışı aktiviteler sizi çok çok erken teleskopla tanıştıracak, pek çok yeni insan tanıyacaksınız. Bu işin içinde olmak size daha güzel bir gelecek kurma şansını artıracaktır. Gerçekten ilginiz varsa kendinizi bir alanda uzmanlaşmaktan mahrum bırakmazsınız. Son olarak şunu belirtmek isterim yavaşta olsa ülke olarak bu bilime eğilmek zorundayız. Gelişen dünya bunu zorunlu kılıyor. Ülke çapında yetersiz olsa da bir şeyler yapılıyor. Tutkulu insanların emekleri ile bu çalışmalar ciddi boyutlara taşınacaktır bundan eminim. Eğer ilerde bir astronomi öğrencisi olursanız lütfen size ‘’Bu bölümü okuyunca ne oluyorsun’’, ‘’Okuyunca da ne olacak ki?’’ gibi soru ve eleştirilere tutarlı ve soran kişiyi ikna edecek bir cevabınız olsun. Sabırla ne kadar güzel ve ne kadar anlamlı bir iş yaptığınızı anlatın.

Astronomi insana korkunç bir ufuk sunar. İnanarak söylüyorum, kat edeceğiniz yolun sınırı görülmeyecek kadar ötededir. Bir fizikçi kadar fizik bilmeniz gerekir, matematikçilerle sohbet edecek kadar matematiğiniz olmalı. Zor olsa da matematiği ve fiziği kozmosun derinliklerine uygulamak yeryüzündeki en keyifli işlerden olsa gerek. İşinizi ciddi olarak yapın, bir astronomi öğrencisi olmak, astronom olmak özünde büyük bir iştir. Bunun yanında her daim alçak gönüllü olmak gerekir. Bilim ile uğraşan beyinler mütevazi olmak üzerine çok şey deneyim ederler ama astronomlar alçak gönüllü olmamız gerektiğini en iyi bilenlerdir. 

Uzun gibi gelen ama hızlıca geçecek olan üniversite yıllarını gerçekten bir astronom adayı olarak geçirin. Lütfen teleskop ile tanışmanız son sınıfta olmasın. Bilginiz olsun ki bir konuda fikriniz olsun. Elbette bilmedikleriniz olacaktır, sizlere sorulan sorulara bazen, bu konuda bilgim yok demek bir bilim insanı adayına yakışan bir harekettir. Çok fazla kitap okumak gerekiyor. Her gün yabancı dilin ne kadar önemli olduğunu biraz daha iyi anlıyorum. Sayısız müthiş kaynak İngilizce olarak internette, orada burada duruyor. Yararlanmaya bakın. Özetle toplumun büyük çoğunluğunda halen astronomi okumak olağan dışı bir eylem olarak görülüyor. Üstte de belirttiğim gibi sizlere ilginç sorular soracaklardır. Konuştuğunuz zaman insanlar bu işi ne kadar sevdiğinizi, tutkunuzu cümlelerinizden, gözlerinizden ve beden dilinizden okusun. Çok şey mi istiyorum? Bunlar hepimiz için gerekli olan ve aslında hepsi gerçekten isteyen birisi için istemsiz bile yapılacak şeyler. 

İÜ Merkez Kampüsü Bahçesi ve Astronomi Bölümü

Önceliklerinizi iyi belirleyin. Bunu hem üniversite seçimi yaparken hem de bölümü okurken. Okul bitene kadar dersler her zaman önceliğiniz olmalı. Ama sadece derslerle geçen bir üniversite dönemi sizi sadece çalışkan bir öğrenci yapar. Sosyal aktivitelere katılın, kendiniz geliştirin.İnsanlarla diyaloglara girin. Ben ve arkadaşlarım bölümde yer alan astronomi topluluğu sayesinde bunları fazlaca yaptık. Aşağıdaki video ile bunun çok küçük bir kısmını sizinle paylaşmak isterim. 2015 yılı içerinde toplulukta yaptığımız çalışmaların kısa bir özeti;

Evet, benim önerileirm bu şekilde. Unutmayınız herkes sizlere kendi penceresinden bakarak açıklamalar yapacaktır, bilgi verecektir. Tıpkı bu yazıda olduğu gibi. Sizler yine pek çok ölçütü göz önüne alarak ve gerçekten ne isteyip istemediğinize dair soruları kendinize yönelterek tercihleriniz yapınız. Ben burada bahsetme imkanı bulmadığım her hangi bir konuda sorularınızı da yanıtlamaktan mutluluk duyarım. Mail adresim aşağıdadır.

Önemli Not: Bu yazı Medium'da ve bu blogda yayınlandığı günden beri sayısız mail ve mesaj geldi, gelmeye devam ediyor. Aslında tüm sorular kabaca 3-4 başlıkta toplanabilir. O sebeple mail atmak yerine bu yazının altına yorum olarak sorunuzu yazarsanız aynı soruları olan başka kişilerde görebilir. Ama mail atmak isteyen olursa da elbette yanıtlarım.


Mail adresi: astronom.hb@gmail.com)
Elimden geldiğince düşüncelerimi paylaşabilir, yardımcı olurum. 

Yolunuz açık olsun.

En iyi dileklerimle…

Öğrenci Teleskobundan Güneş Teleskobuna Bakış

--------

Önemli Not:  Bu içerik ve Astronom Olmak İstiyorum başlıklı yazıya uzun zamandır çok fazla mail geliyor. Takdir edersiniz ki zaman zaman dönüş yaomakta zorlanıyorum ve şu ana kadar gelen maillerin çok büyük bir kısmını 2-3 başlıkta toplayabiliriz. Bu sebeple lütfen sorularınızı mail atıp sormak yerine (eğer özel bir bilgi içermiyorsa) bu gönderinin altına yorum atınız. Böylece benzer sorulara ben ve bilgi sahibi insanlar yanıt vermiş olurlar. Anlayışınız için teşekkür ederim.

Bu yazıyı sonuna kadar okuduğunuz için küçük bir hediye,  Amatör Gökbilimcinin El Kitabı! Ücretsiz okumak ve cihazınıza indirmek için tıklayınız

Halil Bağış

İletişim Bilgileri için şu sayfaya bakabilir ya da mail atabilirsiniz.

astronom.hb@gmail.com 

Daha fazla okuyun: Astronom Olmak İstiyorum!


Çok daha fazlası için Astronomi Eğitimi sayfasına göz atabilirsiniz.