Perseid Göktaşı Yağmuru
 |
| Fotoğfar: A Picture of the Day, 10 Ağustos, 2017 |
Night of the Perseids
İnsanoğlunun tanık olabileceği en güzel gök olaylarından birisi de göktaşı yağmurlarıdır. Saatte onlarca göktaşı sayar, büyülenirsiniz. Her zaman kayan bir göktaşı görmeniz mümkün fakat bir gecede onlarcasını görmemiz için göktaşı yağmuru olmalı ve bu olay özel tarihlerde gerçekleşir. Peki nasıl ve neden?
Kuyruklu Yıldızlar (aslında bu tabir biraz yanlış, tamamen görsel yanılgımız ingilizcesi Comet) tıpkı Güneş Sistemi'ndeki gezegenler gibi bir yörüngeye sahiptir.
'Kuyruklu Yıldızlar'ın kaynağı Kuiper Kuşağı'dır. Güneş Sistemini bir kabuk gibi saran bir taş, toz yığınına Kuiper Kuşağı diyoruz ve muhtemelen Güneş Sistemi'nin ilk oluşumundan kalan bir yapı. Bazen buradaki uzay taşları Güneş Sisteminin içerisine doğru yönlenirler.
Halley bilinenlerin en ünlüsü. Gezegenler gibi hareket edip bir yörüngeye otururlar. Tabi yörüngeler oldukça büyük ve basık haliyle ve bu nedenle Halley bizi 76 yılda bir ziyaret eder. (Bir sonraki ziyaret 2062 yılında) Kuiper Kuşağı objeleri yani bu taşlar aslında gaz, toz ve buz karışımı bir yapıdan oluşur ve kirli bir kartopuna benzer. Güneş'e yaklaştıkça yapısı çözünür ve arkasında kuyruk diyebileceğimiz bir yapı oluşur. İlerlediği yol üzerinde toz bir kalıntı bırakır. (Bkz: Grafik 01)
 |
| Grafik 1: Perseiden |
Bu kalıntı toz bulutu ile dünyanın yörüngesi bir noktada çakışabilir, çakışırsa meteor yağmuru gerçekleşir. Tabi dünya periyodik bir hareket izlediğinden ve her yıl aynı noktalardan yaklaşık aynı tarihte geçtiğinden bu olayda periyodik olarak gerçekleşir.
Her sene Ağustos ayında Perseid Meteor yağmuru ile ilgili haberleri görür, duyarsınız. Yıl içerisinde başka göktaşı yağmurları da gerçekleşir. Aşağıdaki takvimde tümünü toplu olarak görebilirsiniz.
Gözlem için Peak sütununda verilen tarihler en yoğun tarihlerdir. Perseid hem yaz aylarına denk gelmesi hem de ZHR sütununda görebileceğiniz gibi saatte 100 kadar kayan göktaşı olabileceğinden en popüler olanıdır. 100 sayısı bir gözlemci için oldukça fazladır, çok karanlık bir yerde saatte 40-50 tane kayan göktaşı görmek mümkün 11-12 Ağustos tarihlerinde.
Göktaşı Yağmuru için tek yapmanız gereken olabildiğince şehir ışıklarından uzak karanlık ve çevresi, ufku açık bir konum bulmanız. Ben geçen yıl 2 saatte karanlık bir terasta 2 saatte 20'ye yakın kayan göktaşı görebilmiştim.
Genellikle Ay-Güneş Tutulmalarında olmakla beraber her astronomi ile ilgili olayda basın bilimsellikten uzak haberler yapar. ''Son 100 yılın en görkemli meteor yağmuru...'', Bir sonraki 70 sene sonra'', Bir sonraki Tam Parçalı Güneş Tutulması 500 yıl sonra diye başlık atan gazeteye bile rastladım. İçerisinde tek bir doğru cümle olmayan pek çok haber yapılır sürekli.Güvenilir kaynaklardan takip edin lütfen.
Earth Sky'da bu durumda çok sıkılmış olmalı: Best Perseid shower in 96 years? Nah
Son yılların en kötü Perseid Göktaşı Yağmuru ... Yok, bu doğru! Gerçekten! Çünkü 11 Ağustos için Ay'ın doğuş saati gece 22.19, 12 Ağustos için 22.51 (İstanbul konumu için) dolayısıyla Ay bu saatlerden sonra gece boyunca gökyüzünde olacak ve eğer amacınız Ay gözlemi dışında ise Ay pek istenmeyen bir şeydir. Çünkü gözlemi en olumsuz etkileyen etkenlerden birisi olan ışık kirliliği doğal nedenlerden, Ay tarafında oluşturulur. Üstelik Ay Dolunay olmasa da şişkin bir evrede, yani çok parlak.
Bu bir saatte görebileceğiniz göktaşı sayısını oldukça düşürecek olsa da yine fırsatınız varsa gözleme çıkın. Bu durumun her yıl olmadığını bu yıla özgü olduğunu belirtmek gerek. Ay'ın doğuş ve batış saatleri ve evresi sürekli değişir.
Herkese iyi gözlemler! Gökyüzünüz açık olsun!
Daha fazla okuyun:
İleri okuma için Türkçe ve İngilizce nitelikli kaynaklar:
http://www.astronomidiyari.com/yazi/en-iyi-meteor-yagmuru-en-kotu-ayda/ (TR)
http://www.astrobilgi.org/perseid-meteor-yagmuru/ (TR)
http://www.kozmikanafor.com/perseid-goktasi-yagmuru-12-13-agustos/ (TR)
https://www.space.com/32868-perseid-meteor-shower-guide.html (EN)
https://www.timeanddate.com/astronomy/meteor-shower/perseid.html (EN)
Not: Yıl içindeki önemli gök olaylarını takip etmek isterseniz Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi web sitesine göz atabilirsiniz: http://rasathane.ankara.edu.tr/?page_id=14281
Yorumlar
Yorum Gönder